Bewijsrecht en toepasselijkheid op ‘oude’ contracten

Boek 8 van het nieuwe Belgisch Burgerlijk Wetboek (BW) werd als eerste van het nieuwe BW goedgekeurd. Het is op 1 november 2020 in werking getreden en introduceert een regels binnen het bewijsrecht. Een belangrijke vraag is hoe deze regels van toepassing zijn op contracten die voor die tijd werden gesloten. We hebben op een rij gezet waar u op moet letten en welke overwegingen u daarbij moet maken.

Meestal gaan wettelijke bepalingen zoals Boek 8 gepaard met overgangsregelingen. Deze zijn bedoeld om te verduidelijken wanneer deze beschikkingen in werking treden en hoe ze van invloed zullen zijn op reeds bestaande contracten en procedures. Voor Boek 8 zijn dergelijke overgangsregels helaas niet aanwezig. Volgens de toelichting moet op dergelijke bestaande overeenkomsten het “oude” bewijsrecht worden toegepast. De Raad van State is echter van mening dat de “nieuwe” regels ook van toepassing zijn op deze “oude” contracten.

OVERGANGSREGELS

Het Belgische Hof van Cassatie probeerde de zaak op te lossen met haar arrest van 4 februari 2021. Het stelde dat de toelaatbaarheid van bewijs afhangt van het bewijsrecht dat van toepassing was op het moment van het sluiten van de overeenkomst. De overgangsregels zijn dan als volgt:

• De regels over de bewijslast uit Boek 8 BW zijn direct van toepassing op alle overeenkomsten en procedures. Merk op dat dit de regels zijn over wie het bewijs moet leveren en in welke mate van zekerheid.
• Alle andere regels aangaande het bewijsrecht in Boek 8 zijn alleen van toepassing op contracten die zijn gesloten na 1 november 2020 en gerelateerde procedures. Bijvoorbeeld het principe dat alle bewijs tussen ondernemingen vrij is.
• Voor “oude” contracten of recente procedures over dergelijke contracten zijn de oude regels nog van toepassing.

RECHTSZEKERHEID

Niet alle rechtbanken zijn het echter eens met dit overgangssysteem. Zo paste de rechtbank van Oudenaarde in maart 2022 de nieuwe regels van Boek 8 (anders dan de bewijslast) toe op een contract afgesloten vóór 1 november 2020.

Door geen overgangsregeling op te nemen, wordt de rechtszekerheid van de nieuwe regels aangetast. Ook al lijkt het vonnis van de Rechtbank van Oudenaarde niet erg populair, vandaag blijft het voor partijen erg moeilijk om in te schatten welke bewijsregels van toepassing zullen zijn op hun “oude” contracten.

Wordt vervolgd…

Bronnen:

• Boek 8 van de Belgische CC
• FOD Justitie